Dag 15 - Bestemming: Isla de Pascua

Van Santiago de Chile naar Easter Island - Paaseiland.
Het is nog een lange vlucht naar het Paaseilande zo'n 5 uur en 3.500 km. De afstand is te vergelijken met de afstand van Brussel naar Dubai in het Midden-Oosten. Het Paaseiland is een van het meest geïsoleerde eiland ter wereld. Er zijn maar weinig plekken op aarde zo afgelegen en zo mysterieus als Paaseiland. De inwoners noemen hun eiland Rapa Nui, in het Polynesisch "Grote Rots". Een andere vrije vertaling: 'Navel van de wereld'. Kies maar.

Boeing B787 Dreamliner van LATAM

We verlaten het hotel in de hoofdstad Santiago om 06.30 in de ochtend. De verplaatsing met de bus duurt op een zaterdag vroeg in de ochtend slechts 20 minuten. Gisteren tijdens het spitsuur duurde dat 1 uur. We zijn dan ook om 06.50 in de airport. De check-in, emigratie en veiligheid gingen vlot, maar duurde toch tot 08.15 uur. We vlucht vertrok om 09.45 uur.

Vlucht naar Isla Pascua vertrekt om 09.30 uur.

De vlucht met een Boeing B787-9 Dreamliner van LATAM Airlines duurt 5 uur. Maar wat een luxe. De Dreamliner zou tot 40% minder motorgeluid maken en heeft grotere ramen. Maar het goede volgt hierachter. We krijgen business class toegewezen (zonder extra bijbetaling). Enorme beenruimte. Men kan zich er zonder problemen neerleggen en slapen. De bediening is uitmuntend.

Veel ruimte is er beschikbaar in deze klasse.

In de business klasse kan men zich neerleggen en rustig slapen.

Er is een uurverschil van 2 uur met Chili. We komen aan om 12.45 uur lokale tijd. De aankomst is op Mataveri International Airport en is gelegen vlak buiten Hanga Roa. Er is één geasfalteerde landingsbaan die 3440 meter lang is. Er wordt exclusief naar het eiland gevlogen door de luchtvaartmaatschappij LATAM Airlines die het ook als tussenstop gebruikt voor vluchten naar of van Papeete op Tahiti.

Voorheen kon de landingsbaan ook door de NASA gebruikt worden indien een Spaceshuttle een noodlanding zou moeten maken. Zij werd gefinancierd door de Amerikanen en is de langste ter wereld. Ze is trouwens nooit gebruikt voor het Apollo project of voor de Space shuttle. Er is ooit eens een Concorde geland.

Aankomst op de luchthaven van het Paaseiland.

Verblijf van maximum 30 dagen.
Recent werd er een beperking van een verblijf tot maximum 30 dagen ingevoerd. Zowel voor toeristen als voor Chilenen. Vele Chilenen kwamen naar het eiland om er te werken en of om gids te spelen. De verdiensten werden naar het vasteland gestuurd en de bevolking verloor zo jobs en het eiland verarmde. Daarom werd er een strenge controle op immigratie en toerisme ingevoerd om te beletten dat men er langer dan 30 dagen zou verblijven.

Op de luchthaven van Paaseiland.

Paaseiland of Isla de Pascua.

Paaseiland, of zoals de bewoners het noemen, 'Te Pito o Te Henua', 'Navel van de wereld', ligt op 3.760 kilometer van de Chileense kust. Van Papeete, in Tahiti - Frans Polynesië, is het 4.250 km. Het eiland, dat slechts bereikbaar is met een lange vlucht, is het meest geïsoleerde eiland ter wereld. 

Naar rechts voor toegang tot het Paaseiland.

Reusachtige rotsen in de vorm van een hoofd, aan de rand van een eiland. Dat is wat de Nederlander Jacob Roggeveen in de Stille Zuidzee aantreft tijdens zijn expeditie voor de West-Indische Compagnie. Omdat het die dag paaszondag is, doopt, Jacob het gebied 'Paasschen Eyland'. Hij was dan misschien de eerste westerling op het eiland. 

Mataveri, de kleine luchthaven van Isla de Pascua.

Naast de indrukwekkende ligging, is het een boeiend eiland. Dit dankzij de combinatie van groene heuvels, witte stranden en rotspartijen. Het eiland staat echter vooral bekend om de 'moai', 887 monumentale  enorme beelden die door een vroegere beschaving werden nagelaten. Het mysterie rond deze grote beelden is nog altijd niet opgelost. Paaseiland dankt zijn naam aan de Nederlandse ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen die het tijdens het paasfeest ontdekte. Het merendeel van de vierduizend bewoners van het Paaseiland woont in de hoofdstad Hanga Roa.

Hanga Roa.
De enige stad, en hoofdplaats van Paaseiland telt bijna 4000 inwoners. In oppervlakte is het eiland met 163 km2 kleiner dan de stad Antwerpen (205 km2). We logeren op enkele honderden meters van het centrum. Direct na aankomst op het eiland nemen we onze intrek in het  Hotel Iorana.

De kamers van het hotel met zeezicht.

Een eerste kennismaking met de mysteries van Paaseiland

Na een rustige ochtend in Hanga Roa, maken we ons klaar voor ons eerste inhoudelijke bezoek aan de archeologische rijkdommen van Paaseiland. Rond 15.00 uur worden we opgehaald door onze gids Hugo, die samen met Miel het programma voor de namiddag heeft afgestemd. Op het programma staan twee belangrijke sites in de directe omgeving van ons hotel.

De eerste kennismaking, dicht bij het hotel.

Tahai: de stilte van de oudheid

Onze eerste stop is de archeologische site van Tahai, op slechts enkele minuten rijden van het centrum van Hanga Roa. Het is een plek die geschiedenis ademt. Tahai is een van de oudste nederzettingen op het eiland, met sporen die teruggaan tot omstreeks 700 na Christus.

De site bestaat uit drie ceremoniële platformen (ahu), die in de jaren 1967 en 1968 werden gerestaureerd onder leiding van de Amerikaanse archeoloog William Mulloy. In totaal werd daarbij zo'n 2500 ton steen verwerkt – een indrukwekkende prestatie op zich.

Wat deze plek bijzonder maakt, is dat de moai-beelden hier naar het binnenland zijn gericht, in plaats van naar de zee, zoals vaak wordt aangenomen. Elk beeld lijkt te waken over het land en zijn mensen. We zien:

• Ko Te Riku, de ziende moai met zijn opvallende ogen die ons als het ware aankijken;

• Ahu Vai Uri, waar vijf moai statig op een rij staan;

• en Ahu Tahai, met een eenzame moai die iets melancholisch uitstraalt in de namiddagzon.

De sfeer op deze plek is bijna mystiek. Je voelt je als bezoeker klein tegenover de geschiedenis en symboliek die deze beelden uitstralen.

Ko Te Riku, de ziende moai

Ahu Akivi: de wachters naar de zee

Na Tahai rijden we verder naar Ahu Akivi, een site die opvalt door haar ligging en oriëntatie. Hier staan zeven moai’s in een perfect rechte lijn, en — wat uitzonderlijk is — met het gezicht naar de oceaan. Volgens sommige theorieën zouden deze beelden astronomisch georiënteerd zijn en mogelijk verbonden met de zonnewende.

De zeven moai zouden volgens de lokale overlevering de eerste verkenners voorstellen die door koning Hotu Matu’a naar het eiland werden gestuurd. Elk van hen draagt zijn eigen karakter, maar samen vormen ze een harmonieuze eenheid, alsof ze samen de horizon bewaken.

De moais kijken naar het inland, en wij ook.

Ko te Riku.
Dit is de enige 'ziende' moai van het eiland. De uit wit koraal gesneden ogen zijn al van grote afstand te zien. Het beeld is 4,75 meter hoog, weegt 20 ton en staat op een 20 x 4 metende 'ahu'.

Ko te Riku

Wat is een pukao?

• Een pukao is een cilindervormig hoofddeksel uit rode vulkanische steen, afkomstig van een andere vulkaan op het eiland: Puna Pau.

• Ze worden vaak omschreven als een soort hoofdtooi of zelfs als een knot haar (topknot), geïnspireerd op het traditionele kapsel van belangrijke mannen op Rapa Nui, die hun haar samenvlochten en bovenop het hoofd droegen.

• Soms worden ze verward met een hoed, maar ze hebben vooral symbolische waarde.

Ko te Riku ahu op de Tahai site 

De ruimte voor het beeld is voor een deel met gladgemaakte lavasteen geplaveid. De Ko te Riku ahu is de enige moai die ogen van het gehele eiland heeft.

Ko te Riku, moai met ogen die naar het inland kijken.

Waarom hebben slechts sommige moai een pukao?

• Niet alle moai kregen een pukao omdat:

  • Het maken én plaatsen van een pukao was arbeidsintensief en vereiste veel organisatie, net als het transport van de moai zelf.

  • Alleen de beelden die stonden op belangrijke ahu (ceremoniële platforms) kregen vaak een pukao, waarschijnlijk om de status van de afgebeelde voorouder of leider extra te benadrukken.

  • De traditie van het toevoegen van pukaos kwam pas later in de periode van het moai-tijdperk (ongeveer 1200–1500 na Chr.), dus oudere beelden hebben ze niet.

Ko te Riku, moai met ogen die naar het inland kijken.

Samenvattend:

• De pukao zijn symbolen van status en eer, waarschijnlijk verwijzend naar het traditionele kapsel van belangrijke mannen.

Ahu Tahai.
Sterke erosiesporen tekenen de moai op het middelste platform. Details van het gezicht en de handen zijn nauwelijks meer te herkennen. Het is een alleenstaande moai van ongeveer 4,5 meter hoog.

Ahu Tahai, moai die sterk geleden heeft onder de erosie.

Ahu Vai uri.
Op het derde platform, de Ahu Vai uri, staat een hele groep beelden uit verschillende tijdvakken. De naam zou kunnen betekenen als 'donker water' of 'groen water'. De constructie zou dateren uit 1200 AD. De vijf gerestaureerde moai zijn een model van de verschillende stijlen waaruit ze zijn uitgehouwen.

Het meest rechtse beeld is amper een herkenbaar beeld. Het volgende beeld is veel beter bewaard. Het meest linkse beeld heeft een meer robuuste vorm en toont een meer meedogenloze uitdrukking.

Ahu Vai uri.

Ahu Akivi

De volgende site die we bezoeken is deze van Akivi. Het is dan om 16.30 uur. Deze site is op een kleine afstand van de vorige site Tahai gelegen. Het zijn 7 beelden die naar de oceaan uitkijken. Ze kijken naar de locatie waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Ze kijken naar Polynesië.

Het platform van Ahu Akivi met de 7 moai's. De personen op de voorgrond zijn toeristen.

Ahu Akivi.

De zeven even grote, op elkaar lijkende moai van de Ahu Akivi kijken als enige uit over de oceaan. De legende verhaalt van de zeven verkenners die ariki Hotu Matua over de oceaan zond om op zoek te gaan naar Rapa Nui. Ahu Akivi is als eerbewijs aan de zeven onversaagde zeevaarders opgericht. 

Bijzonderheden van Ahu Akivi:

• Het is een van de weinige ahu's die niet aan de kust liggen.

• De zeven moai van Ahu Akivi zijn uniek omdat ze uitkijken richting de oceaan – dat is uitzonderlijk, want de meeste moai kijken landinwaarts, naar hun stamgebied.

• Volgens de lokale overlevering stellen de zeven moai de zeven eerste ontdekkingsreizigers voor die door de legendarische koning Hotu Matu'a vooruit werden gestuurd om het eiland te verkennen.

Ligging:

• Midden op het eiland, iets ten zuiden van de heuvel Terevaka (de hoogste top van Paaseiland).

• De site is ook astronomisch interessant: de beelden zijn zodanig uitgelijnd dat ze exact naar de zonsondergang op de lente-equinox en de zonsopgang op de herfstequinox kijken (op het zuidelijk halfrond).

Dus: Ahu Akivi ligt landinwaarts, en is uniek door zowel zijn ligging als zijn astronomische oriëntatie.

Avonddiner

Na deze lange dag, met een verplaatsing van uit Santiago naar het Paaseiland en het bezoek aan enkele archeologische sites blijven we in het hotel voor onze avondlunch. Het is zondag en in het stadje zijn er vele zaken gesloten. Als hoofdschotel een schitterende smakelijke visschotel met frieten op Vlaamse wijze. Bovendien werden we getrakteerd op een schitterende zonsondergang.

Aan tafel.

De bezoeken vandaag hebben ons geraakt. Niet alleen omwille van de indrukwekkende beelden, maar ook door de stilte en ruimte die je hier voelt. Paaseiland is meer dan een toeristische bestemming — het is een plek vol verhalen, geheimen en diepe verbondenheid met het verleden.

Morgen staat opnieuw een dag vol ontdekkingen op het programma. Maar vanavond laten we de indrukken even bezinken terwijl de zon langzaam zakt achter de silhouetten van de moai.

Zonsondergang.