Dag 9 - Van Puerto Varas naar het Chiloé Eiland

Op weg naar het mysterieuze eiland Chiloé

Vandaag staat een mooie en gevarieerde rondrit op het programma. Om 08.30 uur verlaten we Puerto Varas en zetten we koers naar Chiloé, het op één na grootste eiland van Chili. Wat oppervlakte betreft is het eiland vergelijkbaar met Corsica, en binnen Zuid-Amerika moet enkel Vuurland (Tierra del Fuego) in grootte onderdoen.

Chiloé is een eiland met een heel eigen karakter: zacht glooiend en bedekt met dichte bossen, doorsneden door fjorden en heuvelachtig tot bergachtig in het binnenland. Hier loopt het kustgebergte van Chili door in een reeks massieven, waarvan sommige toppen bijna 1000 meter hoog reiken.

Onze reis voert ons via de Pan-American Highway (Ruta 5) naar het 75 kilometer zuidelijker gelegen Pargua, waar we de ferry nemen naar het eiland. De bus, die inmiddels vertrouwd aanvoelt, brengt ons  door het typische Chileense landschap — en er hangt een gevoel van verwachting in de lucht. Chiloé is immers meer dan een eiland; het is een plek vol verhalen, legendes en unieke cultuur.

De overtocht met een ferry staat vervolgens op het programma. Een nieuwe wereld wacht ons aan de overkant.

Op de ferry staat men buiten op de ferry naar Chiloé. Hopelijk zal het niet regenen.

Ferry van Pargua naar Chacao.
Momenteel varen er nog ferry's naar Chiloé. Er wordt momenteel gewerkt aan een brugverbinding. Nu duurt de overtocht aan 18 km/hr tussen de 20 à 30 minuten om de 6 km zeestraat te overbruggen. Ik heb de gids iets horen uitleggen over 'Place of seagulls', maar ik weet niet meer waarover het ging.

De autobussen hebben zich op de ferry gezet.

De houten kerken van Chiloé: erfgoed met een ziel.

Een van de meest opvallende kenmerken van Chiloé zijn de vele houten kerken, verspreid over het eiland. Velen daarvan zijn opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO, en dat is niet zonder reden. Hun architectuur is uniek in de wereld: volledig opgetrokken uit hout, gebouwd zonder spijkers, en doordrenkt met elementen uit zowel de Europese als inheemse cultuur. Ze vormen een tastbare uitdrukking van de zogeheten mestiezencultuur — een vermenging van katholieke traditie en lokale gebruiken.

In totaal telt Chiloé zo’n zestig kerken die tot deze bijzondere bouwstijl behoren. Ze zijn ontstaan in de 17e en 18e eeuw, toen jezuïeten als missionarissen het eiland rondreisden. Terwijl zij verder trokken van dorp naar dorp, werden de kerken in stand gehouden door de lokale gemeenschappen zelf — gewone mensen die zorgden voor het onderhoud en de ziel van hun eigen gebedshuis.

Vandaag zijn deze kerken niet alleen religieuze plaatsen, maar ook levende monumenten van verbondenheid en vakmanschap. Elk dorp lijkt wel zijn eigen houten parel te hebben, vaak kleurrijk geschilderd en omringd door een eenvoudig landschap dat hun schoonheid nog extra in de verf zet.

Kerk met 2 torens in Chacao. 

Kerk van Chacao.

De eerste kerk die we bezoeken is die van Chacao. Opvallend is de aanwezigheid van twee torens – een ontwerpkenmerk dat door de jezuïeten werd ingevoerd, mogelijk als eerbetoon aan een franciscaan.

Chacao. Het eerste dorpje op Chiloé dat men tegenkomt na het verlaten van de ferry.

Iglesia de Colo.

We reizen verder naar Aucar, in de streek van Quemchi – het land van de duizend gezichten. Daar ligt onze tweede kerk: Iglesia de Colo, genoemd naar de wilde kat. Ze oogt verlaten en mysterieus, bereikbaar via een houten voetbrug van maar liefst 500 meter.

Via de 600 meter lange houten loopbrug naar het kleine Isla Aucar.

Traditioneel komt men hier slechts bij drie gelegenheden: je doop, je huwelijk of je begrafenis. Wij zijn er vandaag voor geen van deze levensmomenten – enkel om even stil te staan, te kijken... en weer verder te gaan.

Kerkje nr. 2 op Isla Aucar.

De kerk van Dalcahue: eenvoud in hout, groots in karakter.

Een van de meest charmante voorbeelden van Chiloé’s houten kerken vinden we in het kustplaatsje Dalcahue. De Iglesia de Nuestra Señora de los Dolores — letterlijk "Onze-Lieve-Vrouw van Smarten" — is een prachtig voorbeeld van de typische eilandarchitectuur: volledig uit lokaal hout opgetrokken, met een sobere maar elegante voorgevel en een overdekte veranda gedragen door houten zuilen.

Deze kerk dateert uit de 19e eeuw en werd gebouwd op de fundamenten van een oudere jezuïetenkerk uit de 18e eeuw. Ze werd, net als vele andere op het eiland, met de hand gebouwd door lokale vaklieden, zonder gebruik van spijkers — een indrukwekkend staaltje houtbewerking en gemeenschapszin.

Wat haar zo bijzonder maakt, is niet alleen de bouwstijl, maar ook haar ligging: ze kijkt uit over het Canal de Dalcahue, waar dagelijks vissersboten dobberen en de veerboot naar het eiland Quinchao aanlegt. De sfeer is er ingetogen, bijna verstild — alsof de tijd hier net iets trager tikt.

Dit is het 3de exemplaar.

Dalcahue.

Dit kustdorpje leeft van en met het water. De naam Dalcahue betekent dan ook vermoedelijk "plaats van boten".

Dalcahue, de marktplaats.

Tijdens de lunch bestellen we vissoep – en wat we krijgen, is meer dan royaal: een gigantische kom, minstens vijf centimeter diep, boordevol schelpen, clams, mosselen en geurige koriander. Genoeg om drie mensen te voeden... maar hier is het een portie voor één. De helft geven we met een glimlach terug.

Haventje van Dalcahue.

De legende van de aardslang en de waterslang.

Diep geworteld in de geïsoleerde wereld van Chiloé leeft een unieke cultuur vol mythen en sagen. Volgens de Chilote-legendes was het niet God die het eiland schiep, maar twee machtige, mythische wezens: de aardslang (Tenten Vilu) en de waterslang (Caicai Vilu).

De aardslang, verbonden met het land, bracht de mensen tot leven. Maar de jaloerse waterslang had andere plannen en begon hen één voor één te ontvoeren naar de zee. De aardslang liet dat niet zomaar gebeuren en daagde haar rivalin uit tot een titanengevecht dat de aarde op haar grondvesten deed beven.

De strijd was hevig en eindeloos: de aardslang hief de grond op en vormde bergen om de mensen te beschermen, terwijl de waterslang de aarde liet zakken, kloven sloeg en diepe inhammen boorde in de kustlijn.

Uiteindelijk begrepen beide slangen dat hun strijd nooit een echte winnaar zou opleveren. Ze sloten vrede – en het landschap van Chiloé vertelt vandaag nog steeds hun verhaal. Heuvels, fjorden, landtongen en eilanden: het zijn de littekens én het bewijs van hun machtige duel.

Opvallend detail: Chili zelf komt in deze scheppingsmythe nergens voor. Chiloé staat op zichzelf – ontstaan uit mythe, strijd en magie.

Kerk nr 4, in Dalcahue.

De kerk van Dalcahue maakt deel uit van het UNESCO Werelderfgoed en is vandaag nog steeds in gebruik. Wanneer je binnenstapt, voel je de eeuwenlange verbondenheid tussen geloof, gemeenschap en vakmanschap. Hier krijgt het woord “tijdloos” een diepere betekenis.

Wat haar zo bijzonder maakt, is niet alleen de bouwstijl, maar ook haar ligging: ze kijkt uit over het Canal de Dalcahue, waar dagelijks vissersboten dobberen en de veerboot naar het eiland Quinchao aanlegt. De sfeer is er ingetogen, bijna verstild — alsof de tijd hier net iets trager tikt.

De kerk van Dalcahue maakt deel uit van het UNESCO Werelderfgoed en is vandaag nog steeds in gebruik. Wanneer je binnenstapt, voel je de eeuwenlange verbondenheid tussen geloof, gemeenschap en vakmanschap. Hier krijgt het woord “tijdloos” een diepere betekenis.

Castro
De hoofdstad van het eiland, Castro, ligt strategisch ingebed tussen twee diep ingesneden fjorden, en lijkt op een bruggenhoofd. Hier staan allemaal typische houten  kleurrijke Chilotische palafitos met hun geheel gekleurde muren en daken.

De 'palafitos', de houten kleurrijke huisjes op palen aan de oever van het fjord.

Deze twee etages tellende huizen balanceren op palen. Daarnaast nog vaak een tweede huisje voor de bijkeuken en de keuken. Het onmisbare bootje ligt aangemeerd tussen de palen.

De palafitos, de houten kleurrijke huisjes op palen aan de oever van het fjord.

Aan de plaza de armas, zo heten alle dorpspleinen in Chili, zijn in de nabijheid enkele bezienswaardigheden, waaronder de houten pastelkleurige houten 'Iglesia de San Francisca'. Hier droeg de reispaus John Paulus II in 1987 de mis op ter ere van de heilige Franciscus. Dit was dan kerk nr 5 op onze ontdekking van Chiloé.

Iglesia de San Francisca. Deze in 1912 gebouwde kerk heeft twee spitse torens.

Terugrit.
Het is 16.30 uur geworden en tijd om nog de 170 km terug te rijden. De ferry is deze keer een toffe boot met zelfs een binnenplaats om een koffie te drinken.

Vandaag 430 km gereden en terug aangekomen in het hotel om 19.15, waar we de nederlaag van onze rode duivels tegen Zwitserland met 5-2 vernamen. Men kan niet steeds triomferen.

Route naar/van Puerto Varas naar Chiloé eiland.